Τι είναι τα ενδοπαράσιτα;
Τα ενδοπαράσιτα ή σκουλήκια, όπως συνηθίζεται να λέγονται, είναι παράσιτα που ζουν κατά κύριο λόγο στο έντερο των κατοικίδιων (αλλά και σε άλλα όργανα) και εις βάρος αυτών. Σχεδόν όλα τα κατοικίδια θα προσβληθούν κάποια στιγμή από ενδοπαράσιτα και μπορεί να νοσήσουν σοβαρά αν δεν πραγματοποιηθεί σωστή αγωγή ή ακόμη καλύτερα σωστή πρόληψη.

Πώς μεταδίδονται τα ενδοπαράσιτα;
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ο βιολογικός κύκλος των ενδοπαρασίτων περιλαμβάνει κάποιον ενδιάμεσο ξενιστή όπως έντομα, σαλιγκάρια, τρωκτικά κ.ά. και τα ζώα μολύνονται από τη βρώση αυτών των ενδιάμεσων ξενιστών και από τα νύγματα (τσιμπήματα) κουνουπιών και ψύλλων. Τα αυγά και οι προνύμφες κάποιων παρασίτων βρίσκονται όμως και στο περιβάλλον, στο έδαφος και στα κόπρανα άλλων ζώων και μπορεί να μολυνθεί το κατοικίδιο από τη βρώση αυτών. Επίσης, μπορεί να γίνει μετάδοση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Γι’ αυτούς τους λόγους, είναι σχεδόν απίθανο να αποφύγουμε τη μόλυνση και έτσι η καλύτερη αντιμετώπιση έγκειται στη σωστή πρόληψη που συστήνεται μόνο από τον κτηνίατρο

Ο κίνδυνος της παρασίτωσης έχει αυξηθεί
Μόνο μερικοί ιδιοκτήτες έχουν στη διάθεσή τους αρκετές πληροφορίες σχετικά με τη σημασία του τακτικού αποπαρασιτισμού. Δεν είναι ενημερωμένοι για τα ενδοπαράσιτα και τους λόγους της αυξημένης πιθανότητας παρασίτωσης. ^{3, 4}

• Λόγω των ήπιων χειμώνων, ο πληθυσμός και η πυκνότητα των ξενιστών αυξάνεται.^{5, 6}
• Η αυξημένη δυνατότητα ταξιδιών των ιδιοκτητών με τα κατοικίδιά τους φέρνει απομακρυσμένα ενδοπαράσιτα στο διπλανό πάρκο.^{1, 2}
• Τα σημεία συχνής επισκεψιμότητας επιτρέπουν την εύκολη μετάδοση παρασίτων.⁷

Μεταδίδονται και στον άνθρωπο;
Κάποια από τα ενδοπαράσιτα είναι επικίνδυνα και για τον άνθρωπο, ιδιαίτερα για ευπαθείς ομάδες όπως μικρά παιδιά, ηλικιωμένοι και άτομα σε ανοσοκαταστολή. Ο άνθρωπος μπορεί να μολυνθεί από την τυχαία κατάποση των αυγών των παρασίτων ή και από αμυχές στο δέρμα. Για να αποφύγουμε τη μόλυνση πρέπει να κάνουμε σωστό αποπαρασιτισμό στο κατοικίδιό μας και να εφαρμόζουμε κάποιους βασικούς κανόνες υγιεινής όπως:

• Καλύπτετε τις αμμοδόχους παιχνιδιού των παιδιών όταν δεν χρησιμοποιούνται.
• Βεβαιωθείτε ότι εσείς και τα παιδιά σας πλένετε τα χέρια σας αφού παίξετε με το σκύλο ή έπειτα από το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους.
• Πλένετε όλα τα φρούτα και τα λαχανικά.
• Μαγειρεύετε καλά το κρέας που καταναλώνετε και μην προσφέρετε στο σκύλο σας ωμό κρέας.
• Μην αφήνετε τα παιδιά σας να βάλουν χώμα στο στόμα τους.

Πώς θα καταλάβω αν το κατοικίδιό μου έχει ενδοπαράσιτα;
Τα συμπτώματα ποικίλλουν και είναι ανάλογα με το παρασιτικό φορτίο και το συγκεκριμένο παράσιτο. Μπορεί να είναι ήπια στην αρχή, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί η κατάληξη να είναι μοιραία.
Κάποια από τα σημάδια παρασίτωσης είναι:

Πώς να κάνω σωστό αποπαρασιτισμό στο κατοικίδιό μου;
Ο σωστός αποπαρασιτισμός σημαίνει επιλογή του κατάλληλου σκευάσματος και καθορισμός της συχνότητας του αποπαρασιτισμού και πρέπει πάντα να γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του κτηνιάτρου. Ιδιαίτερα για τα κουτάβια/γατάκια και τις σκύλες/γάτες, ο ευρωπαϊκός οργανισμός ESCCAP (European Scientific Counsel Companion Animal Parasites (https://www.esccap.org/guidelines/gl1/) δίνει τις παρακάτω κατευθυντήριες οδηγίες:

Κουτάβια: Επειδή πολλά κουτάβια γεννιούνται ήδη μολυσμένα με ασκαρίδες (η μόλυνση γίνεται ήδη στη μήτρα ή κατά τη διάρκεια του θηλασμού) ο αποπαρασιτισμός τους ξεκινάει στην ηλικία των 2 εβδομάδων και γίνεται κάθε δύο εβδομάδες, έως δύο εβδομάδες μετά τον απογαλακτισμό. Στη συνέχεια γίνεται μηνιαίως έως την ηλικία των 6 μηνών και ύστερα σύμφωνα με τις οδηγίες του κτηνιάτρου.
Εγκυμονούσα σκύλα: Για να μειωθεί η πιθανότητα ενδομήτριας μετάδοσης ενδοπαρασίτων στα κουτάβια, συστήνεται να γίνει αποπαρασιτισμός τη 40η και την 55η ημέρα της κύησης, με το κατάλληλο αντιπαρασιτικό που προτείνει ο κτηνίατρος.
Θηλάζουσα σκύλα: Πρέπει να γίνει ο αποπαρασιτισμός μαζί με τον πρώτο αποπαρασιτισμό των κουταβιών.
Γατάκια: Ο αποπαρασιτισμός ξεκινά στην ηλικία των 3 εβδομάδων και γίνεται κάθε 2 εβδομάδες, έως τον απογαλακτισμό. Στη συνέχεια γίνεται μηνιαίως έως την ηλικία των 6 μηνών.
Εγκυμονούσα γάτα: Στις γάτες δεν γίνεται ενδομήτρια μετάδοση των ενδοπαρασίτων. Συστήνεται να γίνει ο αποπαρασιτισμός μαζί με τον πρώτο αποπαρασιτισμό στα γατάκια, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα μετάδοσης με το θηλασμό.

Επίσης, ο οργανισμός ESCAAP κατατάσσει τους σκύλους σε 4 “ομάδες ρίσκου”, ανάλογα με τον τρόπο ζωής τους και στην ομάδα υψηλού ρίσκου συστήνει να γίνεται κάθε μήνα ο αποπαρασιτισμός.

Στην ομάδα υψηλού ρίσκου ανήκουν οι σκύλοι που:

• Ακολουθούν ωμή διατροφή
• Κυνηγούν
• Ασκούνται χωρίς λουρί και επίβλεψη
• Μπορεί να φάνε κόπρανα από άλλα ζώα

Σε περίπτωση που δεν μπορεί να εκτιμηθεί το ρίσκο, τότε πρέπει να γίνεται ο αποπαρασιτισμός τουλάχιστον κάθε τρεις μήνες. Μελέτες έχουν δείξει ότι 3 αποπαρασιτισμοί ετησίως ΔΕΝ επαρκούν και δεν προσφέρουν την απαιτούμενη προστασία για το ζώο.

1. Genchi, C et al., 2011: Changing Climate and Changing Vector-borne Disease Distribution: The Example of Dirofilaria in Europe. Vet Parasitol. 176(4): 295-9.
2. ESCCAP Guideline: worm control in dogs and cats. ESCCAP Guideline 01. Third edition. July 2017. 3. Nijsse R. et al., 2015: Toxocara canis in household dogs: prevalence, risk factors and owners’ attitude towards deworming, Parasitology Research 114: 561-569.
4. Nijsse, R et al., 2016: Prevalence and Risk Factors for Patent Toxocara Infections in Cats and Cat Owners’ Attitude towards Deworming. Parasitol Res. 115: 4519-4525.
5. Azam D. et al., 2012: Temperature and the development and survival of infective Toxocara canis larvae Parasitol Res 110: 649-656.
6. MacPhearson, C., 2013: The epidemiology and public health importance of toxocariasis: a zoonosis of global importance. International Journal for Parasitology, (43) 999-1008.
7. Overgaauw P. et al., 2013: Veterinary and public health aspects of Toxocara spp. Veterinary Parasitology. (193) 398-403.
8. Wolfe A and Wright IP., 2003: Human toxocariasis and direct contact with dogs. Vet Record 152; 419-427.
9. McNicholas J., 2002: Effect of pet ownership on immune functioning in children and nature of the relationship between children and pets. Department of Psychology, University of Warwick.